Het boeddhisme kent – in tegenstelling tot de meeste religies – geen leider, en ook geen kerken of daarmee vergelijkbare instellingen. 2.600 jaar geleden werd Siddhattha Gotama natuurlijk als leider beschouwd, maar deze had besloten dat er na zijn overlijden (paranibbana) geen opvolger voor hem zou komen. Siddhattha vond dat de Dhamma (boeddhistische leer) de ‘leider’ moest zijn van de monniken- en nonnengemeenschappen, en dat zij er ook voor moesten zorgen dat de leer bewaard bleef en doorgegeven werd.
Deze laatste zijn nog altijd de belangrijkste taken van deze gemeenschappen, zeker in de landen waar het boeddhisme de belangrijkste religie is.
Wat is een Sangha?
Als we kijken naar de betekenis die het woord Sangha het meest benaderd dan moet het gezien worden als een verwijzing naar wezens die een bepaald niveau van verlichting bereikt hebben. Vanuit dit oogpunt bekeken zouden niet alleen boeddhistische monniken en nonnen tot de Sangha behoren, maar ook leken die het boeddhisme intensief beoefenen en wellicht daarmee ook al een bepaalde graad van verlichting bereikt hebben.
Deze opvatting zien we vooral bij de Mahayana tradities, want het Theravada heeft als uitgangspunt dat alleen monniken en nonnen verlichting kunnen bereiken omdat zij hun hele leven aan dit doel wijden en zich daarom dus ook zeer intensief met de leer bezighouden en deze in feite continu praktiseren. Als we dit als uitgangspunt nemen dan behoren de leken boeddhisten dus niet tot de Sangha.
Het westen
Hier in het westen, waar het boeddhisme doorgaans niet de belangrijkste religie is, zie je veel minder boeddhistische kloosters en dus monniken en nonnen. Hier wordt dan ook een veel ruimere betekenis gegeven aan het begrip Sangha. We praten hier vaak over een Sangha als we het hebben over een groep mensen die zich als het ware samengepakt heeft en op regelmatige basis samen mediteert, reciteert of de boeddhistische leer bespreekt. Nederland kent vele van deze ‘Sangha’s’, die veelal sterk gericht zijn op het Tibetaans boeddhisme. Natuurlijk zijn er ook uitzonderingen: in Waalwijk vinden we de Buddharama tempel en in Purmerend de Buddhavihara tempel. Beide tempels zijn gericht op de Theravada traditie.
Recente reacties